ایرانیان میدان دار هنر اسلامی ـ گفتگو با روزنامه کیهان

به همت سرکار خانم گالیا توانگر، گفتگویی با روزنامه کیهان درباره جایگاه ادبیات در چشم انداز بیست ساله کشور داشتم که قسمتهایی از آن در گزارش روز کیهان با عنوان «ایرانیان میدان‌دار هنر اسلامی» در تاریخ ۴/۱۱/۱۳۸۸ مورد استفاده قرار گرفته است:
ادا و اصول روشنفکرانه را به آثار سنجاق نکنیم
محمد سرشار قائم مقام مدیرعامل کانون اندیشه جوان ضمن تاکید براین که نباید جایگاه اقتصادی، علمی و فناوری ایران را در منطقه با جایگاه فرهنگی و هنری اش اشتباه بگیریم، می گوید: «در سند چشم انداز طراحی شده که طی بیست سال آینده ایران جایگاه اول را از لحاظ علمی، فناوری و… پیدا کند اما از لحاظ فرهنگی و هنری هم باید الهام بخش جهان اسلام باشیم.»
وی به دو دسته بودن فضای ادبی و هنری کشور اشاره کرده و می گوید: «یک بخش از نویسندگان و هنرمندان ادعای پاسخگویی به نیاز مخاطبین خاص را دارند، این ها با طیف محدود خود نشست و برخاست دارند، برای هم می نویسند و کتاب و آثار یکدیگر را تبلیغ می کنند. در برابر این طیف محدود به عده دیگری از هنرمندان و نویسندگان برچسب عامه پسند نویسی می زنند. من به شخصه عامه پسند نویسی را با نازل نویسی جمع نمی بندم. چه کسی گفته کتاب یا هنر عامه پسند بد است؟! ما باید هنر و ادبیات را ابزاری برای انتقال پیام ببینیم، نه این که هنر و ادبیات برای اقشار محدودی باشد. جالب است که بدانید این قشر تافته جدا بافته- هنرمندان و نویسندگان به اصطلاح «خاص» خودشان برای خودشان جشنواره برگزار می کنند و به خودشان هم جایزه می دهند! طبیعتا آثارشان هم از دغدغه های مردم که سرزبان هاست، تهی اند. معمولا موج های ادبی و هنری که بین این خاصه نویسان ایجاد می شود، محدود به خودشان می ماند. بسیاری از شکوه ها و ناله های خاصه نویسان از کمبود تیراژ کتاب ها و عدم اقبال جامعه از همین جا نشأت می گیرد.»
وی ادامه می دهد: «جامعه ما آرمان گراست، ولی نویسندگان و هنرمندان بسیار فردگرا و درگیر دغدغه های شخصی خودشان هستند. آن قشر از نویسندگان و هنرمندانی که حکیم اند و با زاویه دید باز به مسائل نگاه می کنند، لازم است بتوانند جهت دهی کلی و روشنی را با ابزارجذاب، زیبا و خواندنی رمان و یا آثار هنری به مردم عرضه کنند. ما درجهانی شدن هنر و ادبیاتمان نباید چشم مان به جوایز خارجی و جریان های نخبه گرای ادبی و هنری بیگانه باشد.
ایران پرچم دار هنر اسلامی در جهان اسلام
محمد سرشار به هم پیمانی هنری و ادبی با کشورهای زخم خورده از استکبار و ضعیف نگه داشته شده تاکید دارد و می گوید:«ارتباط گرفتن یا نگرفتن کشورهای ابرقدرت و پیشرفته برای ما موضوعیتی ندارد، ولی استقبال کشورهای کوچک فقیر و عقب مانده نگه داشته شده برای ما غنیمت است هرچند ممکن است از نظر طبقات روشنفکری- خاصه پسند- مایه تحقیر و تمسخر باشد.»
وی ادامه می دهد: «به نظر می رسد واکنشی که مردم لبنان به فیلم به نام پدر نشان دادند، راهنمای خوبی برای نویسندگان و هنرمندان ایرانی باشد که ادای روشنفکری در می آورند و تلاش برای ساخت کارهای منطبق با فکر طبقات روشنفکری دارند. این قبیل آثار و ادا و اصول ها نمی تواند به جذب بدنه جوامع ایرانی و غیرایرانی بیانجامد. ما اگر در چشم انداز ۲۰ ساله بخواهیم به جایگاه الهام بخش برسیم، باید به دغدغه های جهان اسلام نگاه کنیم.
الان مهم ترین دغدغه جهان اسلام موج بیداری اسلامی ست. ما به عنوان کشوری که سردمدار بیداری اسلامی در جهان اسلام هستیم باید از این پیشی گرفتن خودمان حسن استفاده را ببریم و با ابزار هنر و ادبیات بقیه ملت های جهان اسلام را به سمت این بیداری دعوت کنیم. این دعوت ممکن است ازطریق نفی وضعیت موجود کشورهای ضعیف نگه داشته شده و ترسیم جامعه آرمانی اسلامی کشورمان باشد تا همگی به سمتش حرکت کنیم.»
وی در تکمیل صحبت هایش می گوید: «در تولید آثار فاخر برای جهان اسلام ما نباید از بیان آرمان ها و اصول فکری خودمان کناره بگیریم، بلکه همین وضعیت موجود ما خودش الهام بخش برای جهان اسلام است. اگر دچار خودسانسوری نشویم، اگر فضای جبهه های دفاع مقدس را به شکلی که بود نه مانند بقیه جنگ های غیرعقیدتی دنیا- ترسیم کنیم و چهره واقعی رزمنده اسلام را به عنوان یک مجاهد در قالب کتاب، فیلم و هنرهای تجسمی به دنیا ارائه دهیم، بدون هیچ تلاش اضافه ای با اقبال عجیب مخاطب غیرایرانی مواجه می شویم.
به همین خاطر موج هایی که در حوزه های مختلف ادبی و هنری ما وجود دارد که سعی دارند نسخه غربی از جامعه اسلامی ایران ارائه بدهند، عموما ناموفق هستند.