مشخصات پایاننامه
دوره کارشناسیارشد رشته حقوق جزا و جرمشناسی
نویسنده: محمد سرشار
استاد راهنما: دکتر محسن اسماعیلی
استاد مشاور: دکتر علیحسین نجفیابرندآبادی
استاد داور: دکتر حسامالدین آشنا
تاریخ دفاع: دوم آذر ۱۳۸۷
نمره: ۹۶ از ۱۰۰ ـ درجه عالی
چکیده
«نشریه» یکی از رسانههای نسبتا کهن است که پیشینه پیدایش آن در کشور ایران به سال ۱۲۱۶ ه.ش. بازمیگردد. پیشرفتهای فنآوری هرچند در دگرگونی شیوه انتشار نشریات تاثیر بسیاری داشته اما موجب کاهش نقش این رسانه در اطلاعرسانی به مخاطب نشده است. آن چنان که برخی از نشریات به عنوان «رکن چهارم دموکراسی» یاد میکنند.
یکی از سه شعار اساسی مردم ایران در دوران مبارزه برای انقلاب اسلامی «آزادی» بود که پس از تحقق شعار و خواست تاسیس «جمهوری اسلامی» در ایران، «آزادی بیان» و «آزادی فکر» به عنوان فلسفه این انقلاب اعلام شدند و بدینترتیب، شرطهای اساسی حیات نشریات و تداوم فعالیت آنان، مورد تضمین قرار گرفت.
بهترین شیوه بررسی رفتار جمهوری اسلامی ایران با نشریات، بررسی آن به عنوان «سیاست جنایی» است. عنوانی که براساس تعریف موسع مطلق آن، شامل کلیه پاسخهای کیفری و غیرکیفری رسمی یا مردمی به پدیده مجرمانه (اعم از جرم و انحراف) میگردد.
از سوی دیگر، مطالعه تطبیقی تجربه ایالات متحده آمریکا به عنوان پیشرفتهترین کشور در حوزه نشریات، شیوه مناسبی برای شناخت نقاط قوت و ضعف نگاه غربی به این حوزه و در عین حال، سنگ محک خوبی برای ارزیابی سیاست جنایی ج. ا. ایران در این حوزه است.
براین اساس، پایاننامه حاضر کوشیده است با مطالعه تطبیقی فرآیند جرمانگاری (شامل واژهشناسی، تاریخچه، مبانی، منابع و جرایم) و فرآیند پاسخدهی به پدیده مجرمانه (شامل پاسخهای غیرکیفری رسمی، پاسخهای غیرکیفری مردمی، مسؤولیت کیفری، سازمان اعمال پاسخها، کیفرها و اقدامات تامینی)، در هر بخش الگوی متناسبی را براساس حقوق ایران و فقه شیعه ارایه دهد.
بدین ترتیب، این مطالعه تطبیقی حقوق ایران و آمریکا، به مسایلی همچون تعریف مطبوعات، تاریخچه مطبوعات، نظام انتشار، نظریه آزادی نشریات، کتب ضاله، حق آزادی فکر و آزادی بیان، حق آزادی نشریات، جرم مطبوعاتی، هیات نظارت بر مطبوعات، شورای حل اختلاف تخصصی مطبوعات، مسؤولیت کیفری، هیات منصفه مطبوعات، دادگاه صالح برای رسیدگی به جرایم مطبوعاتی و حق دادرسی علنی پرداخته است.
کلید واژهها
سیاست جنایی، سیاست کیفری، مطبوعات، نشریات، روزنامه، مجله، جرم مطبوعاتی، جمهوری اسلامی ایران، ایالات متحده آمریکا، حقوق تطبیقی، نظام انتشار، نظریه آزادی، کتب ضاله، آزادی بیان، آزادی نشریات، شورای حل اختلاف، هیات منصفه مطبوعات، مسؤولیت کیفری، صلاحیت، دادرسی علنی، اقدامات تامینی.
العنوان: السیاسه الجنائیه الایرانیه فـى مجال الصحافه و دراسه مقارنه فـى القانون الأمریکـى
الباحث: محمد سرشار
الاستاذ المشرف: الدکتور محسن اسماعیلى
الاستاذ المساعد: الدکتور علیحسین نجفى ابرندآبادى
الفرع الدراسى: المعارف الاسلامیه و القانون
الخلاصه
«الصحافه» هی إحدی وسائل الإعلام القدیمه شیئاً ما و یعود تاریخ ظهورها فـى ایران إلی سنه ۱۲۵۳ هـ.ق.. مع أنّ تطورات التکنولوجیا, تؤثّر علی تبدّل أسلوب نشر الصحف لکن ذلک لمیتسبب فـى تخفیض دور هذه الوسیله فـى الإتصال بالمخاطب. بحیث أنّ البعض یعتبرون الصحافه «الرکن الرابع للدیمقراطیه».
واحد من الشعارات الرئیسه الثلاثه للشعب الإیرانـى فـى عهد نضال الثوره الاسلامیه کان الدعوه إلی «الحریه». و بعد تحقیق هذا الشعار و رغبه تأسیس «الجمهوریه الاسلامیه» فـى ایران؛ أُعلنت «حریه النطق» و«حریه التفکیر» کفلسفه لهذه الثوره و بالتالـى قدتضمنت الشروط الاساسیه لوجود الصحف و استمرار نشاطها.
إنّ أفضل طریقه للتدقیق فـى سلوک الجمهوریه الاسلامیه فـى ایران بالنسبه إلی الصحف هـى التدقیق فیها تحت عنوان «السیاسه الجنائیه». العنوان الذى طبقاً لتعریفه الموسّع المطلق، یشمل کلّ الأجوبه الرسمیه أو الشعبیه أو الجنائیه أو غیر الجنائیه بالردّ علی هذه الظاهره الإجرامیه (سواء فـى الجریمه أو الإنحراف).
من جهه أخری، فإنّ دراسه مقارنه فـى تجربه الولایات المتحده الأمریکیه بعنوان اقدم البلدان فی مجال الصحف، هی إختبار جید لتقدیر السیاسه الجنائیه الایرانیه فـى هذا المجال.
علی هذا، تحاول هذه الرساله التـى بین أیدیکم فـى دراسه مقارنه لعملیه التجریم (و تشمل: تعریف الالفاظ, بیان السیره الذاتیه، المبانـى والجرائم) و عملیه الإجابه عن الظاهره الإجرامیه (تشمل: الأجوبه الرسمیه غیرالتأدیبیه و غیر الرسمیه، المسؤولیه الجنائیه، منظّمه تنظیم الأجوبه، العقوبات و الوقایه التأمینیه) تقترح طرازاً متناسباً فـى کلّ قسمٍ علی اساس حقوق ایران و الفقه الشیعـى.
لهذا، فإنّ هذه الدراسه المقارنه لقوانین الولایات المتحده الأمریکیه و الجمهوریه الاسلامیه فـى ایران تشمل موضوعات کتعریف الصحف، بیان سیره الصحف, نظام نشر الصحف، نظریات حریه الصحف، الکتب الضاله، حق حریه النطق وحریه التفکیر, حق حریه الصحف، الجرائم الصحافیه, هیئه الرقابه علی الصحف، مجلس حل الخلافات المختصه بالصحف, هیئه المحلفین للصحف، المسؤولیه الجزائیه، المحکمه الصالحه للجرائم الصحفیه وحق التحقیق العلنـى.
الکلمات الاساسیه
السیاسه الإجرامیه، الصحافه، الجریده، المجله، الجریمه الصحافیه، الجمهوریه الاسلامیه فـى ایران، الولایات المتحده الأمریکیه، دراسه مقارنه، نظام النشر، نظریه الحریه، الکتب الضاله، حریه النطق، حریه الصحف، مجلس حل الخلافات، هیئه المحلفین، المسؤولیه الجزائیه، الصلاحیه، التحقیق العلنـى، الوقایه التأمینیه.
A THESIS PRESENTED FOR THE DEGREE OF MASTER OF ART IN CRIMINAL LAW AND CRIMINOLOGY
ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN`S CRIMINAL POLICY ABOUT PRESS WITH A COMPARATIVE STUDY IN UNITED STATES OF AMERICA LAW
MOHAMMAD SARSHAR
SUPERVISOR: Dr. MOHSEN ESMAILI
AUTUMN 2008
Abstract
“The press” is one of relatively old mass media that its first appearance in Iran returns to 1837. The advancement of technology, however, has the most influence in the change of publication techniques of press but didn`t cause the reduction of its role in informing the client so much so that the press was once called ‘the fourth pillar of democracy’.
One of the three main slogans of Iranian people in the campaign season for the Islamic revolution was ‘freedom’. After the realization of the slogan and the wish for the establishment of ‘Islamic republic’ in Iran, ‘freedom of speech’ and ‘freedom of thought’ were announced as the philosophy of this revolution and thus the fundamental clauses of press existence and the continuance of their activity, were guarantied.
The best way of surveying the behavior of IRI with Press is surveying it as “Criminal Policy”. The title that, on its total comprehensive definition, includes all the official or popular, criminal or non-criminal responses to criminal phenomena (whether crime and deviance).
On the other hand, the comparative study of the experience of the United States of America, as the most advanced country in the press area, can be a good scale for the valuation of IRI`s policy in this respect.
This dissertation tends to present an appropriate standard in each part on the basis of Iran law and Shia jurisprudence by comparative study of criminalization process (inclusive: Terminology, Chronicle, Basis, Resources and Crimes) and responding process to criminal phenomenon (inclusive: official non-criminal responds, unofficial non-criminal responds, criminal liability, structure of responds administration, penalties and security measures).
Thus the IRI and the USA Law comparative study includes topics like definition of press, press chronicle, publication system, freedom of press theories, sinister (Zalli) books, freedom of speech and thought, freedom of press, press crime, the supervision board on press, settlement council for press, criminal liability, competent court for investigating press crimes and public trial right.
Keywords
Criminal Policy, Press, Newspaper, Daily, Magazine, Press crime, Islamic Republic of Iran (IRI), United States of America (USA), Comparative Law, Publication regime, Freedom theory, Sinister books, Freedom of speech, Freedom of press, Settlement council, Press jury, Criminal liability, Competence, Public trial, Security measure.